Rouwverwerking?
Het is een gangbaar woord: rouwverwerking. Het levert in Google meer dan 4 miljoen hits op. Toch is het een woord waar ik moeite mee heb en dat ik daarom van een vraagteken voorzie. Het woord rouwverwerking suggereert mij namelijk te veel dat het een proces is met een begin en een eind. Deze indruk wordt nog eens bevestigd wanneer je de hits op Google naloopt en allerlei artikelen leest over ‘de fasen van rouwverwerking’. Alsof rouwen te vergelijken is met een reis van A naar B naar C, enz. om tenslotte de finish te bereiken waar de rouw eindigt. Het leven leerde en leert mij dat het zo niet werkt.
Rouwen doe je wanneer je iemand verliest. Aan het leven: een partner die je verlaat, een kind dat geen contact meer wil, een vriendin of vriend die zich terugtrekt uit jouw leven. Rouwen doe je ook wanneer je iemand verliest aan de dood: een geliefde die overlijdt, na een lang ziekbed of plotseling door een ongeluk, onder andere gewelddadige omstandigheden, als gevolg van een zelfgekozen dood. Hoe hij of zij ook uit jouw leven verdween, het verlies van een dierbare naaste betekent dat jij verder moet zonder die ander waar jij zo van hield, die zo vanzelfsprekend aanwezig was, die jouw bestaan mee vorm, zin en betekenis gaf. Daar ben je niet zomaar klaar mee. Daar ben je eigenlijk nooit klaar mee.
Het is mijn ervaring dat je rouw niet verwerkt, maar dat je er doorheen moet. Niet om het vervolgens àchter je te laten, maar om te leren leven mét het geleden verlies. Ook na 10, 20 of 30 jaar kunnen je herinneringen nog levend zijn en kan het gemis nog pijnlijk voelbaar zijn en je zo af en toe volledig uit het veld slaan. Wie rouwt voert een strijd waar hij of zij niet ongeschonden uitkomt. Wie rouwt om het verlies van een dierbare zal voor altijd getekend door het leven gaan.
Rouw en verlies, we ontkomen er niet aan. Iedereen krijgt er mee te maken. En er is geen kant en klaar recept voor hoe het moet. Ik las ergens: “Het kan soms een levenslange dwaaltocht worden, een overlevingstocht, waarbij je het spoor bijster bent…”1 Je kunt er ook verschrikkelijk in blijven steken. Soms is er ook geen doorkomen aan en raakt een mens zo verstrikt in zijn worsteling dat hij er alleen niet meer uitkomt.
Ik ontmoette in de loop der jaren veel mensen die vastgelopen waren in hun gevecht tegen het geleden verlies. Vaak liep ik een eindje met hen mee op hun ogenschijnlijk onbegaanbare weg. Vaak letterlijk. Door te wandelen in de natuur en ons gaandeweg een weg te banen door het woud van gevoelens en gedachten. Het helpt wanneer er iemand bij je is op het moment dat jij niet meer weet waar je het zoeken moet.
Een reisgenoot kan je dan wellicht de hand reiken en met jou een weg zoeken in de hoop om uiteindelijk, met pijn en moeite, het leven weer te leren omarmen en de draad van het veranderde leven weer op te pakken. Ook dan blijft het een op en neer tussen de kracht van de liefde en de kwetsbaarheid van het gemis. “Rouw is heen en weer bewegen tussen verlies en herstel tussen je openen voor het verlies en je ervoor afsluiten, tussen bewaren en vergeten, loslaten en verbinden, op-vouwen en ont-vouwen, inwikkelen en ontwikkelen, achterlaten en meenemen, stilstaan en verder gaan, nabijheid zoeken en afstand nemen.2
Vragen naar aanleiding van deze blog of op zoek naar een reisgenoot op de weg van jouw rouwproces? Neem dan contact met mij op! https://www.massiercoaching.nl/wordpress/#contact
De foto werd genomen bij “Het Zwarte Gat”, een veenvennetje in de buurt van Zuidwolde.
De naam van het vennetje nodigt je als het ware uit om je verhaal heen te wandelen…
1Johan Maes in Gids voor nabestaanden, een uitgave van het Landelijk Steunpunt Verlies
2Idem
10 Comments