Rouwen is universeel, dat wil zeggen: we kennen het allemaal en we worden er allemaal op een gegeven moment mee geconfronteerd. Onontkoombaar. Maar hoezeer rouwen ook universeel is, de ervaring van rouwen, de ervaring van verlies, is dit niet.

Je kunt alleen maar rouwen op jouw manier. Eigen-wijs rouwen dus. Verlies is een persoonlijke ervaring. Ik ben dan ook nog nooit twee mensen tegen gekomen die op precies dezelfde manier rouwden en dus hetzelfde rouwproces doormaakten. Dat deden mijn vrouw en ik ook niet toen onze zoon ernstig ziek was en uiteindelijk overleed aan de gevolgen van leukemie. Hoezeer wij als gezin ook met elkaar optrokken tijdens zijn ziek-zijn en overlijden, mijn vrouw en ik beleefden het beiden op een andere manier. En onze dochter beleefde het weer op háár eigen manier. Natuurlijk voelden wij elkaars pijn vaak intens, maar gaandeweg ontdekten wij -ook al liepen wij op dezelfde weg- dat wij op onze weg en tijdens ons rouwproces andere dingen beleefden, voelden en dachten. Wij gingen er alledrie vervolgens ook anders mee om.

“Verdriet is als een vingerafdruk: voor iedereen herkenbaar en toch zijn geen twee vingerafdrukken gelijk. De lijnen lopen telkens anders en vormen een uniek patroon. Zo is het ook met verdriet. Je gaat voorbij aan het individuele van elk verdriet als je geen rekening houdt met de hoogst persoonlijke behoeften waarmee je wordt geconfronteerd bij elk type verlies,” schrijft Manu Keirse in zijn prachtige boekje “Vingerafdruk van verdriet – Woorden van bemoediging”¹.

Elk rouwsproces kan daarom ook heel verschillend verlopen. En elk verlies brengt zijn eigen vragen en zorgen met zich mee. Soms is er sprake van herkenning, maar altijd zijn er ook verschillen. Het ene verdriet kan nooit worden gelijkgesteld aan het andere. Daarbij komt, zo schrijft ook Keirse, dat verlies niet te meten of af te wegen is. Alleen de persoon die het ervaart, kan bepalen hoe zwaar het is.

Het is goed ons hiervan bewust te zijn wanneer we een ander willen helpen in zijn of haar worsteling met geleden verlies. Het kan ons helpen te voorkomen dat we te snel zeggen: “Ik begrijp je.” Het kan ons er ook voor behoeden om te zeggen: “Dat heb ik nou ook.” Want voor je het weet annexeer je het verdriet van de ander en snijd je het op jouw maat. Daardoor kan bij die ander het gevoel ontstaan dat je het verlies van de ander als het ware ontvreemdt. Met als consequentie dat je de ander zo van je vervreemdt.

Dit kan overigens met de beste bedoelingen gebeuren wanneer je de ander wilt bijstaan in zijn of haar verdriet om het geleden verlies. Daarom formuleert Manu Keirse in zijn standaardwerk Helpen bij verlies en verdriet als belangrijkste boodschap voor wie een ander wil helpen in zijn of haar verdriet: “Eerst en vooral moet je luisteren. En daarna moet je luisteren. En als je dit hebt gedaan, probeer dan nog eens te luisteren”²

Vragen naar aanleiding van deze blog of op zoek naar een reisgenoot op de weg van jouw rouwproces? Neem dan contact met mij op. https://www.massiercoaching.nl/wordpress/#contact